HUKUKİ MUAMELENİN HÜKÜMSÜZLÜK HALLERİ, YOKLUK,KESİN HÜKÜMSÜZLÜK, İPTAL EDİLEBİLİRLİK, NOKSANLIK, NİSBİ HÜKÜMSÜZLÜK

Yokluk

Bir hukuki muamelenin kurucu unsurları eksik ise o hukuki muamele ve onun hedeflediği ilişki hiç doğmamış olacaktır. Bu hükümsüzlük haline YOKLUK adı verilmektedir. Bir hukuki muamelenin yokluğu her zaman ilgili herkes tarafından ileri sürülebilir. Bir dava açmaya gerek yoktur. Açılmış herhangi bir davada muamelenin yokluğu anlaşılırsa hakim bunu resen nazara alır.

Kesin Hükümsüzlük

Kurucu unsurları tam olmakla beraber, geçerlik şartlarından kamu düzenini ilgilendirecek önemde bulunanların gerçekleşmemiş olması halinde hukuki muamelenin kesin hükümsüzlüğünden bahsedilebilir. Butlan durumu da herkes tarafından her zaman ileri sürülebilir. Dava açmaya gerek bulunmamaktadır. İşlem kendiliğinde hükümsüzdür. Ancak evlenmenin hükümsüz kılınması için butlan davası açıp mahkemeden butlan kararı almak gerekir.

İptal Edilebilirlik

Hukuki muamelenin kurucu unsurları tam olmakla birlikte geçerlilik şartlarından biri eksik ise iptal edilebilirlik denmektedir. Geçerlik şartları denildiğinde hukuki muamele ehliyeti, hukuki muamelenin konusunun emredici hukuk kurallarına, kamu düzenine, genel ahlaka ve şahsiyet haklarına aykırı veya imkânsız olmaması, irade beyanının sıhhatli olması, irade beyanının muvazaalı olmaması koşullarının bulunması gerekmektedir. Sakat muamelenin tam olarak hükümsüz hale gelmesi için ihlal edilen geçerlik şartı ile korunan tarafa bir iptal hakkı tanınmış olmasıdır. Bu hak bozucu yenilik doğuran bir haktır. Eğer korunan iptal hakkından kişi feragat eder veya belirtilen sürede hakkını kullanmazsa söz konusu muamele geçerli olur. İptal hakkı prensip itibariyle karşı tarafa yöneltilen tek taraflı bir beyanla kullanılır.

Noksanlık

Bir hukuki muamelenin kurucu unsurları ve geçerlik şartları tamam olmakla beraber hükümlerinin hukuki sonuç doğurması için gerekli tamamlayıcı unsurlar eksik ise hukuki muamele hüküm ifade etmemesi haline noksanlık denir. Hüküm ifade edebilmesi için unsurlarının tamamlanması gerekmektedir. Tamamlayıcı unsur başlangıçtaki eksikliği gideriyorsa unsurun gerçekleşmesi ile hukuki muamelenin başlangıçtan beri hüküm doğurduğu kabul edilir.

Nispi Hükümsüzlük

Bazı hallerde hükümsüzlük hukuki muamelenin sonuçlarının bazı kimselere karşı ileri sürülememesi tarzındadır. Buna nisbi etkisizlik veya nisbi hükümsüzlük denir.