İnternet Ortamında Dolandırıcılıkta Bankaların Sorumluluğu
İnternet ortamında banka üzerinden yapılan dolandırıcılık son günlerde sıkça karşılaşılan bir eylem olarak karşımıza çıkmaktadır. Herkesin de bildiği gibi bankaların müşterilerine karşı sorumlulukları bulunmaktadır. Tabi bu sorumlulukların esas kaynağını müşteri ile banka arasında imzalanan sözleşmeler oluşturmaktadır. Elektronik İşlem Hizmetleri Sözleşmesi olarak isimlendirilen bu sözleşmeler ile her iki tarafta yükümlülükler altına girmektedirler. Bu yükümlülüklerden birisi de bankanın gerekli güvenlik önlemlerini alma yükümlülüğüdür. Bankanın gerekli güvenlik önlemlerini almaması sonucunda üçüncü kişilere para havalesi, alışveriş sitelerinden üçüncü kişilerin alışveriş yapması, hesap bilgilerinin çalınarak kopyalanması, kişisel verilerin kötü niyetli kişilerce ele geçirilerek kullanılması gibi hususlarda bankanın müşterilerine gerekli ödemelere sağlamadığı durumlarda müşterilerin hukuki haklarını bilmeleri önem arz etmektedir. Bu doğrultuda bankaların yükümlülüklerini incelemek yerinde olacaktır.
Aydınlatma Yükümlülüğü
Bankalar, Türk Borçlar Kanunu’nda da yer aldığı gibi internet bankacılığı ile ilgili müşterilerini aydınlatmalı, bilgilendirmeli, olası riskler hususunda gerekli bilgi akışını sağlamalı ve dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında bilgilendirme yapmalıdır.
Gerekli Önlemleri Alma Yükümlülüğü
İnternet bankacılığının giderek yaygınlaşması ve kullanıcı sayısının artması ile birlikte bankalar tarafından siber güvenlik önlemlerinin artırılması önem kazanmaktadır. Gerekli alt yapı sistemlerinin kurulmamış olması durumunda hukuka aykırı iş ve eylemlerin sayısı da doğru orantılı olarak artmaktadır. Bu sebepten dolayı bankalar müşterilerinin kullanıcı adlarını, parolalarını, şifrelerini ve bunları belirlemeye yarayan iletişim bilgilerinin kötü niyetli üçüncü kişilerin eline geçmemesi için gerekli tedbirler almalıdır. Gerekli tedbirler alınmasına rağmen meydana gelen dolandırıcılık eyleminin gerçekleşmesinde müşterinin üçüncü kişi ile iş birliği veya kusuru varsa bankanın sorumluluğu ortadan kalkabilecek veya mahsuplaşma yapılabilecektir.
Objektif Özen Yükümlülüğü
Objektif özen yükümlülüğü Borçlar Kanunu kapsamında banka ile müşteri arasında özel güven ilişkisinden doğan bir yükümlülüktür ve bankanın hafif kusurlarından dahi sorunlu olmasını sağlar. Bu yükümlülüğü kaldırmaya yönelik işlemlere hukuk düzeninde itibar edilmemektedir.
Basiretli Tacir Olarak Sorumluluğu
Türk Ticaret Kanunu gereği bankalar anonim şirket olarak kurulmaktadırlar. Bu kapsamda bankalar tacir olarak nitelendirilmektedir. Bankalar tacir sıfatı ile müşterilerine karşı sorumluluğundan dolayı basiretli iş adamı gibi hareket etmek zorundadır. Basiretli tacir olarak hareket etmeyen banka aynı zamanda objektif özen yükümlülüğünü ihlal edecektir.
Adam Çalıştıran Olarak Sorumluluğu
Borçlar Kanunu kapsamında adam çalıştıranın sorumluluğu bulunmaktadır. Bu sorumluluk, adam çalıştıranın çalışanları kendilerine bırakılan işleri gördükleri sırada hukuka aykırı bir fiille üçüncü kişiye zarar verirse oluşan bu zarardan sorumlu tutulmalarını kapsamaktadır. Dolayısıyla bankalar çalıştıracakları kişileri seçerken gerekli özen ve dikkati göstermek zorundadırlar. Zira bu kişilerin kusurlarından meydana gelebilecek dolandırıcılık fiillerinde kusurdan bağımsız olarak müşterilere karşı oluşacak zararlardan sorumlu olacaktır.
Güvenlik Alt Yapı Sorumluluğu
Bankalar, kişilere sağladığı güven ile müşterilerinin mevduatlarını korumayı ve değerlendirmeyi hedefleyen güven ilişkisi içerisinde faaliyet gösteren kuruluşlardır. Bundan dolayı güven ilişkisinin çok sıkı olduğu bu kuruluşların güvenlik altyapısını çok iyi sağlamaları gerekmektedir. Bu güvenliğinin sağlanamaması durumunda meydana gelen zararların sorumluluğu bankaya aittir ve bankalar üçüncü kişiler tarafından usulsüz olarak havale edilmesi halinde müşterinin parasını iade etmekle yükümlüdür.
Sonuç olarak;
İnternet ortamında dolandırıcılıkta bankanın sorumluluğuna ilişkin yukarıda da belirttiğimiz gibi bankanın birçok sorumluluğu bulunmaktadır. Suçun mağduru olan müşteriler için bu hakların kullanılması için hukuki desteğin alınması ve sürecin adım adım izlenmesi gerekmektedir. İnternet bankacılığı sözleşmelerinde daha çok zayıf pozisyonda bulunan müşterilerin gerek bilgi eksikliği gerekse delil eksikliği gibi hususlardan dolayı mağdur olma ve parasını geri alamama durumlarıyla karşılaşılmaktadır. Bu sebeple hukuki sürecin usul ve esas yönünden hukukçu kişiler desteğiyle sürdürülmesi daha fazla mağduriyet yaşanmaması adına doğru bir hareket olacaktır.
Yorumlar
Yorum Gönder