Arşiv Araştırması Nedir?
Arşiv araştırması yapılmasındaki amaç; kişinin adli sicil kaydının, kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kişi hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesinin beşinci ve 231 inci maddesinin on üçüncü fıkraları kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların, hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının, mevcut kayıtlardan tespit edilmesidir.
Güvenlik Soruşturması Nedir?
Güvenlik soruşturması ise, yukarıda belirttiğimiz arşiv araştırmasındaki hususlara ilave olarak kişinin; görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin, yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin, terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının, mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesidir.
Hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yapılacaklar Kimlerdir?
Statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın ilk defa veya yeniden memuriyete yahut kamu görevine atanacaklar hakkında arşiv araştırması yapılır.
Kimler Hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Birlikte Yapılır?
Kamu kurum ve kuruluşlarının gizlilik dereceli birim ve kısımlarında çalıştırılacak kamu personeli.
Milli Savunma Bakanlığı teşkilatında çalıştırılacak kamu personeli.
Genelkurmay Başkanlığında çalıştırılacak kamu personeli.
Emniyet Genel Müdürlüğünde çalıştırılacak kamu personeli.
Jandarma Genel Komutanlığında çalıştırılacak kamu personeli.
Sahil Güvenlik Komutanlığında çalıştırılacak kamu personeli.
Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığında çalıştırılacak kamu personeli.
Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel.
Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler.
Üst kademe kamu yöneticileri.
Özel kanunları gereğince güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler.
Milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis ve hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler.
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Hangi Birimler Tarafından Yapılır?
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması; Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Mahalli mülki idare amirlikleri, tarafından yapılır.
Kamu Kurumlarında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Nasıl Değerlendirilir?
Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen verilerin değerlendirilmesi amacıyla kamu kurumlarının bünyesinde Değerlendirme Komisyonu kurulur.
Değerlendirme Komisyonu Kimlerden Oluşur?
Cumhurbaşkanlığında İdari İşler Başkanının görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığında genel sekreter yardımcısının, bakanlıklarda bakan yardımcısının, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında en üst yöneticinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, üniversitelerde rektör yardımcısının, valiliklerde vali yardımcısının başkanlığında, teftiş/denetim, personel ve hukuk birimleri ile uygun görülecek diğer birimlerden birer üyenin katılımıyla başkan dâhil en az beş kişiden ve tek sayıda olacak şekilde oluşturulur.
Üst Kademe Yönetici Kimdir?
Üst Kademe Yöneticisi 3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde belirlenen kişilerden oluşmaktadır.
Değerlendirme Komisyonu Nasıl Çalışır?
Memuriyet veya kamu görevlerine uygunluğunun değerlendirilmesini sağlayacak yorum içermeyen olgusal veriler, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimlerce ilgili kamu kurum ve kuruluşunun bünyesinde kurulan Değerlendirme Komisyonuna iletilir. Güvenlik soruşturması kapsamında elde edilen verilerden somut olarak gözlemlenemeyen veya doğruluğu denetlenemeyenler ya da iftira olduğu yahut kin ve düşmanlık gibi saiklerle verildiği açık olan bilgi ve beyanlar Değerlendirme Komisyonuna iletilmez ve bu bilgi ve beyanlar komisyonca dikkate alınmaz. Değerlendirme Komisyonu gerekli görmesi halinde kendisine iletilen bilgiler hakkında bilginin kaynağını açıklamaksızın ilgili kişiden açıklama yapmasını isteyebilir.
Değerlendirme Komisyonunun Kararları Nasıl Uygulanır?
Değerlendirme Komisyonu, yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen verileri analiz ederek ilgili kişinin memuriyete ya da kamu görevine atanıp atanmaması veya gizlilik dereceli birim ve kısımlarda yahut milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis ve hizmetlerde çalışıp çalışmaması gibi hususlarda nesnel ve gerekçeli değerlendirmelerini yazılı olarak atamaya yetkili amire sunar. Mahkemeler tarafından istenildiğinde bu bilgiler sunulur.
Değerlendirme Komisyonu Nasıl Toplanır? Nasıl Karar Alır?
Değerlendirme Komisyonu üye tam sayısıyla toplanır, kararlarını oy çokluğuyla alır.
Güvenlik Soruşturmasına Etki Etmemesi Gereken Hususlar Nelerdir?
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında hangi hususlara dikkat edileceği kanun ve yönetmelik ile düzenlenmiştir. Yapılacak araştırmalar sonucunda kanun ve yönetmelikte belirtilen hususların dışında farklı kriterlerin değerlendirilmeye alınması işlemin hukuksuz olmasına yol açacaktır. Hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılan kişi iptal davası açma hakkını elde edecektir. Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırmasında değerlendirilmemesi gereken bazı hususları şu şekilde sıralayabiliriz;
Kişinin kendisi dışında annesinin, babasının veya kardeşlerinin bilgilerine yer verilerek bir değerlendirilme yapılması,
Daha önce yargılandığı bir suçtan dolayı beraat veya kovuşturmaya yer olmadığı kararı alması,
Kişi hakkında ödemediği bir borçtan dolayı icra takibinin olması,
Kişi hakkında devlet memurluğuna engel teşkil etmeyen adi suçlardan dolayı hükmün açıklanmasının geriye bırakılmasına (HAGB) karar verilmiş olması,
Kişinin arkadaş olarak iletişimde bulunduğu kişilerden dolayı istihbari bilgilerin bulunması halleri,
Yukarıda yer verilen durumlarda veya bu durumlara benzer hallerde hakkında olumsuz karar verilen kişi 60 gün içerisinde iptal davası açmalıdır.
Güvenlik Soruşturması ve Araştırması Gizli midir?
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında kişinin istihbari faaliyetlere konu olmayan kendisiyle ilgili kişisel verileri hakkında bilgilendirilmesi, bu verilere erişmesi, bunların düzeltilmesi ve silinmesi taleplerine ilişkin tedbirler alınır. Görüldüğü üzere hakkında işlem yapılan kişinin bilgiler hakkında bilgi sahibi olma hakkı bulunmaktadır. Mahkeme aşamasında bu bilgi ve belgelerin mahkeme ile paylaşılması gereklidir.
Güvenlik Soruşturması E-Devlet Üzerinden Sorgulanabilir mi?
Hayır, güvenlik soruşturması e-devlet üzerinden sorgulanamaz. Kişinin bizzat idareye başvurması gereklidir.
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Sonucundaki Bilgiler Ne Zaman Silinir?
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sırasında elde edilen kişisel veriler, işlenme amacının ortadan kalkması halinde veya her durumda iki yılın sonunda Değerlendirme Komisyonlarınca silinir ve yok edilir. Bu veriler, işleme karşı dava açılması halinde karar kesinleşmeden silinemez ve yok edilemez.
Güvenlik Soruşturmam Olumsuz Geldi. Ne Yapmalıyım?
Güvenlik soruşturmanızın olumsuz gelmesi halinde idare mahkemelerinde işlemin size tebliğ edildiği günden itibaren 60 gün içerisinde yürütmenin durdurulması talepli iptal dava açabilirsiniz.
Sonuç olarak;
Güvenlik soruşturmasının olumsuz olmasına bağlı olarak atanmamaya dair tesis edilen işleme karşı açılan bir davada, davacının hangi sebeple güvenlik soruşturmasının olumsuz olarak sonuçlandığının ve güvenlik soruşturması neticesinde elde edilen verinin kişinin yapacağı görevi neden olumsuz olarak etkilediğinin açıkça ortaya konulması önemlidir. Bu kapsamda derece mahkemelerinden beklenen, güvenlik soruşturması sonucunda elde edilen bilgilerin neler olduğunun kararında belirtmesi ve söz konusu bilgiyi, davacının yerleştirildiği kurumu ve alacağı görevi göz önünde bulundurarak değerlendirmesidir. Burada önemli olan husus güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanmasını doğuran tespitlerin davacının şahsından kaynaklanması ya da davacının şahsıyla güncel ve kişisel bir bağlantıyı ortaya koyabilecek nitelikte olmasıdır. Yine bu noktada derece mahkemelerince söz konusu bağlantının nasıl kurulduğunun detaylı bir şekilde gerekçelendirilmesi, keyfîliğin önüne geçebilmek adına önem arz etmektedir.
Yorumlar
Yorum Gönder